İlgili hükümlerine göre, Ocak 2023 ve 2024’te yürürlüğe girecek olan Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“ETDHK”) değişiklikleri Resmi Gazete’de yayınlandı. Peki bu değişiklikler ne getiriyor?
- Öncelikle Kanunun amaç ve kapsamında geniş bir istisna oluşturulmuştur. ETDHK md. 1 uyarınca, ETDHK’nin kapsamında hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların sorumlulukları da yer almaktadır. Yapılan değişiklik ile, hükümde sayılan kanunlara tabi olarak faaliyet gösterenlerin ETDHK kapsamında elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı veya elektronik ticaret hizmet sağlayıcı kabul edilmeyecekleri istisnası getirilmiştir[1].
- Tanımlar maddesi geliştirilerek Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, Elektronik ticaret hizmet sağlayıcı, Elektronik ticaret ortamı, Elektronik ticaret pazar yeri, Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS), Net işlem hacmi, Ekonomik bütünlük tanımları eklenmiştir.
- Platformdaki hukuka aykırı içerikler ile ilgili yeniden düzenleme yapılmıştır. Yeni hükme göre,
Diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmadıkça, aracı hizmet sağlayıcı, hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı hususlardan sorumlu değildir.
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, elektronik ticaret hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içeriğin hukuka aykırı olduğundan haberdar olması hâlinde, bu içeriği gecikmeksizin yayımdan kaldırarak hukuka aykırı hususu ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bildirir.
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, hak sahibinin, fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlaline dair bilgi ve belgeye dayanan şikâyeti üzerine, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının şikâyete konu ürününü yayımdan kaldırarak durumu kendisine ve hak sahibine bildirir. Elektronik ticaret hizmet sağlayıcının, şikâyetin aksini gösteren bilgi ve belgeye dayanan itirazını elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya sunması üzerine şikâyete konu ürünü yeniden yayımlar. Şikâyet ve itirazda; ilgililerin açık kimlik ve adres bilgileri, ihtilafa konu ürün hakkındaki bilgiler, ürünün yayımdan kaldırılması veya yayımlanmasının gerekliliğine dair gerekçeler ile yönetmelikle belirlenen diğer hususlar yer alır. İlgililerin genel hükümlere göre adli ve idari mercilere başvurma hakları saklıdır.
Anlaşılan o ki, halihazırda hizmet sunan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların karşılaştıkları bilhassa fikri mülkiyet haklarına dair talepler ve dava süreçleri konusundaki sorunlar bir tür iç/ ön şikayet ve içerik kaldırma mekanizması ile çözülmeye çalışılacaktır.
- ETDHK md. 10’daki kişisel verilerin korunmasına ilişkin hüküm tümüyle kaldırılmıştır.
- Ticaret Bakanlığı, bu alanda düzenleme yapma, aracılık sözleşmesinde yer verilmesi zorunlu unsurları belirleme, denetleme, sesli arama ve kısa mesaj yoluyla ticari elektronik ileti gönderen gerçek veya tüzel kişi abone bilgilerini Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumundan almaya yetkilidir. Ayrıca aracı hizmet sağlayıcılar ve hizmet sağlayıcılar, ETDHK kapsamındaki iş ve işlemlerine ilişkin bilgi, belge, defter ve elektronik kayıtlarını, iş veya işlemin gerçekleştiği tarihten itibaren on yıl süreyle saklamakla yükümlüdür.
- Cezai hükümler detaylı olarak genişletilmiş, ihlal eylemleri detaylandırılmış, maktu idari para cezalarının yanı sıra nispi idari para cezaları da getirilmiştir[2]. Cezaların büyük ölçüde ağırlaştırıldığı görülmektedir.
- Bu cezaların, yaptırımın muhatabı olacak elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar tarafından belirli zaman aşamalarında yerine getirilmesi istenmekte ve yerine getirilmediği her basamakta katlanarak artmaktadır. ETDHK ek md. 2/ 4 (a) ve (b), ek md. 4/ 1 ve ek md. 2/ 4 (c) bendine aykırı hareket etmeleri halinde 10 milyon.-TL idari para cezası ve aykırılığın ortadan kaldırılması için altmış gün süre; 60 gün içinde aykırılık ortadan kaldırılmazsa 20 milyon.-TL idari para cezası ve aykırılığın ortadan kaldırılması için 30 gün süre; 30 gün içinde de aykırılık ortadan kaldırılmazsa bu kez 40 milyon.-TL idari para cezası ve aykırılığın ortadan kaldırılması için 15 gün süre; bu 15 gün içinde de aykırılık ortadan kaldırılmazsa bu kez Bakanlıkça, içeriğin çıkarılması ve/ veya erişimin engellenmesi kararı verilebilecektir. Verilen süre içinde aykırılık yine ortadan kaldırılmazsa, Bakanlık tarafından elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının ve/veya elektronik ticaret hizmet sağlayıcının ilgili internet adreslerine içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilebilir. Bu kararlara karşı sulh ceza hâkimliğine itiraz yolu açık olacaktır. Aykırılığın tekrarlanması halinde bir önceki cezanın iki katı; Bakanlığı yanıltmaya yönelik iş ve işlemlerle eylemde bulunulması hâlinde söz konusu cezaların on katı uygulanacaktır.
Aynı kanun ile elektronik ticarette haksız ticari uygulamalar, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının ve Elektronik ticaret hizmet sağlayıcının yükümlülükleri ile Elektronik ticaret lisansına ilişkin de düzenlemeler getirilmekte olup bunlar bir diğer yazımızın konusunu oluşturacaktır.
[1] “14/9/1972 tarihli ve 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu, 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu, 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu, 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu, 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu, 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, 20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun ve 5/11/2018 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunuyla kuruluş ve faaliyetleri düzenlenen ve bu kanunlara göre yetkilendirilerek münhasıran yetkilendirildikleri konularda faaliyet gösterenler ile 14/3/2007 tarihli ve 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde tanımlananlar ile bunların verdiği yetki dâhilinde münhasıran şans ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler”.
[2] a) 3 üncü maddesindeki yükümlülüklere, 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki yükümlülüklere, 6 ncı maddesinin birinci fıkrasına veya 7 nci maddesinin birinci fıkrasına aykırı hareket eden hizmet sağlayıcılara ve aracı hizmet sağlayıcılara bin Türk lirasından beş bin Türk lirasına kadar,
b) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendindeki veya aynı maddenin ikinci fıkrasındaki, 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki veya 7 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarındaki yükümlülüklere aykırı hareket eden hizmet sağlayıcılara ve aracı hizmet sağlayıcılara bin Türk lirasından on bin Türk lirasına kadar,
c) 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendindeki, 8 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarındaki yükümlülüklere aykırı hareket eden hizmet sağlayıcılara ve aracı hizmet sağlayıcılara iki bin Türk lirasından on beş bin Türk lirasına kadar,
ç) 9 uncu maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları, ek 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendi ve ek 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya ve ek 3 üncü maddesinin birinci fıkrasına aykırı hareket eden elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya, her bir aykırılık için on bin Türk lirasından yüz bin Türk lirasına kadar,
d) 11 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında Bakanlıkça yapılan ikincil düzenlemelere uymayanlara her bir aykırılık için on bin Türk lirasından yüz bin Türk lirasına kadar,
e) 11 inci maddesinin üçüncü fıkrasına aykırı hareket edenlere elli bin Türk lirasından iki yüz elli bin Türk lirasına kadar,
f) 11 inci maddesinin dördüncü fıkrasına aykırı hareket eden gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerine elli bin Türk lirasından iki yüz elli bin Türk lirasına kadar,
g) Ek 1 inci maddesinin birinci fıkrasına aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, haksız uygulamada bulunulan her bir elektronik ticaret hizmet sağlayıcı için on bin Türk lirasından yüz bin Türk lirasına kadar,
ğ) Ek 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, süresinde ödeme yapılmayan her bir elektronik ticaret hizmet sağlayıcı için on bin Türk lirasından az olmamak üzere, otuz güne kadarki süre aşımlarında ödenmeyen tutar kadar, otuz günü geçen süre aşımlarında ise süresinde ödenmeyen tutarın iki katı,
h) Ek 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendine ve ek 2 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, her bir elektronik ticaret hizmet sağlayıcı için beş yüz bin Türk lirası,
ı) Ek 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendine aykırı hareket eden ve Bakanlık tarafından yapılan uyarıya rağmen aykırılığı ortadan kaldırmayan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, her bir aykırılık için on bin Türk lirası,
i) Ek 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, haksız olarak alınan bedelin on katı,
j) Ek 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, haksız uygulamada bulunulan her bir elektronik ticaret hizmet sağlayıcı için üç yüz bin Türk lirası,
k) Ek 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, aykırılığın gerçekleştiği tarihten bir önceki takvim yılına ait net satış tutarının yüzde beşi oranında,
l) Ek 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile ikinci fıkrasının (f) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, yüz bin Türk lirasından az olmamak üzere, aykırılığın gerçekleştiği tarihten bir önceki takvim yılına ait net satış tutarının on binde beşi oranında,
m) Ek 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, her bir aykırılık için on bin Türk lirası,
n) Ek 2 nci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, aykırılığın gerçekleştiği tarihten bir önceki takvim yılına ait net satış tutarının yüzde onuna kadar,
o) Ek 2 nci maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya on milyon Türk lirası,
ö) Ek 2 nci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) ve (d) bentlerine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya süresi içinde yapılmayan her bir bildirim için bir milyon Türk lirası,
p) Ek 2 nci maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya bir milyon Türk lirası,
r) Ek 2 nci maddesinin üçüncü fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile onikinci fıkrasına ve ek 3 üncü maddesinin yedinci fıkrasına aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya ve mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlayanlara anılan hükümlere göre belirlenen üst sınırın yüzde onundan az olmamak kaydıyla sınırı aşan tutarın on katı,
s) Ek 2 nci maddesinin üçüncü fıkrasının (c) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, haksız uygulamada bulunulan her bir elektronik ticaret hizmet sağlayıcı için iki yüz elli bin Türk lirası,
ş) Ek 2 nci maddesinin dördüncü fıkrasının (ç) bendine aykırı hareket eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya yirmi milyon Türk lirası idari para cezası verilir.”
