Kitle fonlama platformları aracılığı ile girişimlere ortak olmuş yatırımcılar, yatırımlarının karşılığını alabilmek için projenin olgunlaşıp temettü dağıtımını bekleyebilecekleri gibi, ortaklıklarını devrederek getiri elde etmeleri de mümkündür. Bu çalışma ile yatırımcıların sahip oldukları ortaklık senetlerini nasıl devredebilecekleri ve Paya Dayalı Kitle Fonlama Sisteminin en önemli değer önerisi erken aşama girişimlere ortak olunması iken, Noter vb. işlemleri içeren bürokratik süreçleri bypass ederek kolayca hisse devrinin nasıl gerçekleştirilebileceği yazıda ele alınmaktadır.
Kitle Fonlaması
Teknoloji odaklı girişimlerin ve projelerin finansmanında paya dayalı kitle fonlaması yeni bir kapı açtı. Nisan ayında SPK’dan platform işletme lisansı alarak faaliyete başlayan fonbulucu.com, bu zamana kadar toplamda birçok projeyi teknoloji yatırımı yapmak isteyen yatırımcılar ile buluşturdu.
Kitle Fonlamasında Çıkış Stratejileri
Paya dayalı kitle fonlamasına ilgi gösteren yatırımcıların en önemli motivasyonu, her geçen gün daha fazla dijitalleşen dünya ticaretinden pay alacak girişimlere bugünden yatırım yaparak ileride kayda değer bir gelir elde etmektir. Bu getiri için ¨çıkış stratejisi¨ olarak adlandırılan modeller öne çıkmaktadır.
Bu modellerden ilki; girişim şirketinin ölçeklenmesi tamamlandığında halka arz edilerek, borsaya kote olmasıdır. Bir diğer senaryo ise şirketin kurumsal bir yatırımcı/ girişim sermayesi tarafından satın alınmasıdır. Bu 2 modelde de yatırımcılar, girişimciler gibi paya dayalı kitle fonlama platformu aracılığı ile elde ettikleri ortaklık oranlarına denk gelen hisseleri satarlar ve yatırımlarının karşılığını getiri olarak almış olurlar. Bu modellerde şirketin belirli bir ölçeğe ulaşmış olması, pazarda bilinen bir ürünün olması, FAVÖK geliri elde ediyor olması gibi başlıklar gelecek yatırımcı tarafından beklenmektedir. Bu çıkış stratejilerinde çoğunlukla ortaklar birlikte hareket etmekte ve aynı zamanda hisselerini blok olarak beraberce satmaktadırlar.
Üçüncü model ise; şirket belirli bir ölçeğe ulaşmış olmasına bakılmaksızın şirket hissesini ferdi olarak satmak isteyen bireysel/kurumsal yatırımcıların, pazarda ilana çıkarak ya da bir talep olması halinde ortaklığını temsil eden hisselerini daha önceden anlaştığı fiyattan başkasına devretmesi şeklinde uygulanmaktadır. Pay satışı/devri, halka açık şirketlerde Borsa (ikincil Piyasa) aracılığı ile gerçekleşirken, halka açık olmayan şirketlerde birçok bürokratik basamaktan geçmektedir. Bunlardan birkaçı; genel kurul kararı, noter tasdiki, şirket pay defteri işlenmesi gibi adımlardır. Borsalar aracılığı ile gerçekleştirilen işlemlerde taraflar birbirlerini tanımaz ve görmezken, halka açık olmayan şirket hisse devirlerinde ise bir arada bulunma ya da kişilerin birbirlerini tanıma, anlaşma zorunluluğu bulunmaktadır.
Kitle Fonlamasında Hisse Satışı ve Devri
Kitle fonlama platformu üzerinden satın alınmış olan ortaklık payları merkezi kayıt kuruluşu tarafından kaydileştirilmiş olsa da herhangi bir ikincil piyasa faaliyeti yürüten borsa olmamasından dolayı, Borsa İstanbul'da gerçekleştirilen hisse devirleri gibi hisse satış/devir işlemleri gerçekleştirilememektedir. Fakat şirket payları MKK tarafından kaydileştirildiği için kişiler arasında gerçekleştirilecek devir/satış işlemlerinde yukarıda bahsedilen bürokratik basamaklardan muaf olarak hızlı ve kolay bir şekilde hisse devri ve satışı gerçekleştirmek mümkündür. Hisse devrini gerçekleştirmek üzere karşılıklı olarak hisse devri için anlaşmış olan kişiler, söz konusu girişim şirketi yetkililerini bilgilendirerek işlemi tamamlayabilirler. Şirket yetkilileri tarafından Statik IP üzerinden MKK sistemine tanımlı bilgisayar aracılığı ile hisse devri kolayca gerçekleşmektedir. Bu noktada bir önceki maddede belirtilen noter tasdikleri, kurul kararları vb. süreçlere ve bürokrasiye ihtiyaç duyulmamaktadır. Bu şekilde hızlı bir şekilde gerçekleşen devir çok önemli iş ve işlem kolaylığı sağlamaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken bir zorunluluk ise satın alacak tarafın MKK nezdinde yatırımcı kaydının oluşturulmuş olmasıdır.
Bu konudaki en önemli bariyer ise hissesini satacak ve hisseyi alacak olan kişilerin birbirlerine ulaşmaları gerekliliğidir. Birbirlerini tanıyan ya da herhangi bir mecra (Website / Online ilan siteleri / Sosyal Medya / Gazete ilanı vs.) aracılığı ile bir araya gelmiş olan insanların hisse fiyatı ve adeti üzerinden anlaşarak işlem gerçekleştirmeleri mümkündür. Güven zemini oluşturmak için, girişim şirketleri sözleşme, tanışma, taban satış kriteri koyma vb. gibi kriterler koymak isteyebileceklerini de belirtmek gerekmektedir.
Hisse Satış Mecraları
İkincil piyasanın işletileceği borsaların kurulmamış olmasından dolayı, alıcı ve satıcının birbirini bulması ve anlaşması hisse devrinin gerçekleşmesinde önemli bir engel olmaktadır. Sosyal medya aracılığı ile amatör olarak birkaç alış/satış girişimi gerçekleştirilmeye çalışılsa da gerçekleşmiş işlem bulunmamaktadır. Yatırımcıların hisselerini devredemeyeceklerini düşünmeleri ve istese bile devredebilecekleri ortamı bilmememeleri bu teşebbüslerin gerçekleşmemesine neden olmaktadır.
PDKF İkincil
pdkfikincil.com Alıcı ve Satıcıları bir araya getiren ilan verme platformudur. Platforma kayıtlı satıcıların, sahip oldukları ortaklık hisselerini yayınlayabildikleri, alıcıların da yayınlanan bu ilanlara teklifte bulundukları ya da satın almak istedikleri girişim paylarının ilanı yoksa talep oluşturabilecekleri bir listeleme sitesidir. Tarafların online olarak birbirlerine ulaşmasını sağlamaktadır. Websitesi’nin kuruluş çalışmaları devam ederken, şu anda alıcı ve satıcılar Twitter üzerinden @pdkfikincil kullanıcı adına taleplerini DM olarak iletebilmektedirler.
Sosyal Medya
Başlangıç aşamasında ortaklık payını satmak isteyen yatırımcıların sosyal medyayı kullanmaları mümkündür. Halihazırda faaliyet gösteren kitle fonlama platformlarının ya da ortaklık hissesi bulunan girişimlerin hesaplarına yorum olarak alma ya da satma niyetlerini yazmaları iyi bir başlangıç olacaktır. Burada standardizasyonu sağlamak için belirli bir yazı kalıbı kullanmak ve talepleri bu çerçevede iletmek girişimcilerin ve yatırımcıların iş yükünü ciddi ölçüde azaltacaktır. İşlem kolaylığı sağlayacak ve şeffaflık oluşturacaktır.
Örnek olarak; ( #Ticker,ALIŞ/SATIŞ,ADET,FİYAT,TOPLAM,DİĞER)
#SENSI,SATIŞ,10,8,80
Diğer Pazar Yerleri ve Medya
Sahip olunan ortaklık hissesini satmak için ya da talepte bulunmak için ilan çıkılması konusunda herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. İlan sitelerinin bu maksat ile kullanılması diğer platformları kullanmak istemeyen kişiler için uygun olacaktır.
