Girişimler kuruldukları günden bu yana büyüme hedefi doğrultusunda çalışırlar. Bu yolculukta finansal açıdan kendilerine fayda sağlayabilecek birçok yol ayrımını da değerlendirirler. Bu noktada devlet hibe ve teşvikleri de oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye’de girişimlere doğrudan hibe sağlayan KOSGEB, TÜBİTAK, Kalkınma Ajansları gibi kurumların yanı sıra Sanayi Bakanlığı’nın bir uygulaması olan Yatırım Teşvikleri de oldukça önemli bir yere sahiptir.
Büyüme hedeflerinde emin adımlarla ilerleyen büyük ya da küçük ölçekli bütün girişimlerin bu aşamada yapacakları yatırımlarının niteliği ya da büyüklüğüne göre alacakları Yatırım Teşvik Belgesi ile birçok destek unsurundan faydalanabilmektedirler. Bu destek unsurları da yatırımların şekillenmesinde azımsanamayacak faydalar sağlamaktadır.
Kısaca Yatırım Teşvik Sistemi’ni açıklayacak olursak;
15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren teşvik sistemi 4 farklı uygulama ile çalışmaktadır.
- Genel Teşvik Uygulamaları
- Bölgesel Teşvik Uygulamaları
- Öncelikli Yatırımların Teşviki
- Stratejik Yatırımların Teşviki
Bu 4 uygulama kapsamında sağlanan destek unsurları farklılık göstermektedir. Özet bir tablo ile gösterebiliriz.
Destek Unsurları | Genel Teşvik Uygulamaları | Bölgesel Teşvik Uygulamaları | Öncelikli Yatırımlar Teşviki | Stratejik Yatırımlar Teşviki |
KDV İstisnası | √ | √ | √ | √ |
Gümrük Vergisi Muafiyeti | √ | √ | √ | √ |
Vergi İndirimi |
| √ | √ | √ |
Sigorta Primi İşveren Hissesi Deteği |
| √ | √ | √ |
Gelir Vergisi Stopajı Desteği* | √ | √ | √ | √ |
Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği* |
| √ | √ | √ |
Faiz veya Kar Payı Desteği** |
| √ | √ | √ |
Yatırım Yeri Tahsisi |
| √ | √ | √ |
KDV İadesi*** |
|
|
| √ |
*Yatırımın 6. Bölgede yapılması halinde veya Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı (TOSHP) kapsamında desteklenen stratejik yatırımlara sağlanır.
** Yatırımın Bölgesel Teşvik Uygulamalarında 3., 4., 5. veya 6. bölgelerde gerçekleştirilmesi halinde sağlanır.
***Sabit yatırım tutarı 500 milyon TL üzerinde olan stratejik yatırımlara sağlanır. 2017-2021 yıllarında imalat sektöründe gerçekleştirilecek teşvik belgeli tüm yatırımlara ilişkin bina-inşaat harcamaları da KDV iadesinden yararlanabilmektedir.
Asgari Sabit Yatırım Tutarları illerin bölgesel dağılımına göre belirlenmektedir.
- Genel Teşvik Sistemi’nde asgari sabit yatırım tutarları 1. ve 2. bölgelerde 1.000.000 TL, 3., 4., 5. Ve 6. bölgelerde 500.000 TL’dir.
- Bölgesel Teşvik Uygulamalarında asgari sabit yatırım tutarı 1. ve 2. bölgelerde 1.000.000 TL’den, diğer bölgelerde ise 500.000 TL’den başlamak üzere desteklenen her bir sektör ve her bir il için ayrı ayrı belirlenmiştir.
- Stratejik Yatırım Uygulamalarında asgari sabit yatırım tutarı 50.000.000 TL’dir.
İllere Göre Bölgesel Dağılım Tablosu:
1. Bölge | 2. Bölge | 3. Bölge | 4. Bölge | 5. Bölge | 6. Bölge |
Ankara | Aydın | Adana | Afyonkarahisar | Bayburt | Adıyaman |
Antalya | Balıkesir | Burdur | Aksaray | Çankırı | Ağrı |
Bursa | Bilecik | Düzce | Amasya | Erzurum | Ardahan |
Eskişehir | Bolu | Gaziantep | Artvin | Giresun | Batman |
İstanbul | Çanakkale | Karaman | Bartın | Gümüşhane | Bingöl |
İzmir | Denizli | Kırıkkale | Çorum | Kahramanmaraş | Bitlis |
Kocaeli | Edirne | Kütahya | Elazığ | Kilis | Diyarbakır |
Muğla | Isparta | Mersin | Erzincan | Niğde | Hakkari |
Tekirdağ | Karabük | Samsun | Hatay | Ordu | Iğdır |
| Kayseri | Trabzon | Kastamonu | Osmaniye | Kars |
| Kırklareli | Rize | Kırşehir | Sinop | Mardin |
| Konya | Uşak | Malatya | Tokat | Muş |
| Manisa | Zonguldak | Nevşehir | Tunceli | Siirt |
| Sakarya |
| Sivas | Yozgat | Şanlıurfa |
| Yalova |
|
|
| Şırnak |
|
|
|
|
| Van |
9 İL | 15 İL | 13 İL | 14 İL | 14 İL | 16 İL |
Kimler Yatırım Teşvik Belgesi Alabilir?
- Gerçek kişiler, adi ortaklıklar, sermaye şirketleri, kooperatifler, iş ortaklıkları
- Kamu kurum ve kuruşları
- Kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları
- Dernekler ve vakıflar
- Yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye’de yerleşik şubeleri
Destek Unsurları Nelerdir?
KDV İstisnası: Teşvik Belgesi kapsamında yurt içinden ve yurt dışından alınacak makine ve teçhizatlar, yazılımlar ve kiralamalar için katma değer vergisi ödenmez.
Gümrük Vergisi Muafiyeti: Teşvik Belgesi kapsamında yurt dışından alınacak makine ve teçhizatlar için gümrük vergisi ödenmez.
Vergi İndirimi: Gelir Vergisi veya Kurumlar Vergisi, yatırım için öngörülen tutara ulaşıncaya kadar indirimli olarak ödenir.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği: Teşvik Belgesi kapsamında, yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlıkça karşılanır.
Gelir Vergisi Stopajı Desteği: Teşvik Belgesi kapsamında, yatırımla sağlanan ilave istihdam için belirlenen gelir vergisi stopajı ödenmez.
Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği: Teşvik belgesi kapsamında, yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının Bakanlıkça karşılanır.
Faiz veya Kâr Payı Desteği: Faiz veya Kar Payı Desteği, teşvik belgesi kapsamında kullanılan en az bir yıl vadeli yatırım kredileri için sağlanan bir finansman desteğidir. Teşvik Belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının p’ine kadar kullanılan kredinin faizinin veya kâr payının belli bir kısmı Bakanlıkça karşılanır.
Yatırım Yeri Tahsisi: Teşvik Belgesi düzenlenmiş yatırımlar için Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilmesidir.
Katma Değer Vergisi İadesi: Sabit yatırım tutarı 500.000.000 TL’nin üzerindeki Stratejik Yatırımlar kapsamında gerçekleştirilen bina-inşaat harcamaları için tahsil edilen KDV iade edilir.