5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, girişimcilere, Ar-Ge/ tasarım çalışması yapanlara önemli teşvik, destek ve muafiyetler tanımaktadır. Bunları kısa başlıklarla, kurumlar vergisi teşviki, gelir vergisi stopajı teşviki, katma değer vergisi istisnası, sigorta primi desteği, kağıtlara konu işlemler ile ilgili damga vergisi teşviki ve Ar-Ge ve inovatif faaliyetlere ilişkin çalışmalar karşılığında alınan ücret üzerinden damga vergisi teşviki, gümrük vergisi istisnası gibi örneklendirebiliriz.
Bu genel girişten sonra, bölge içinde ve dışında çalışmayla ilgili asıl konumuza geçecek olursak, sayılan pek çok indirim, destek, muafiyet ve teşvikin, girişimcilerin teknoloji geliştirme bölgeleri bünyesinde fiziki olarak faaliyet gerçekleştirmeleri halinde tanınan faydalar olduklarını, Bölge dışında çalışmanın ise bazı kurallara bağlandığını görmekteyiz. Bu bağlamda 5746 sayılı ve 4691 sayılı kanun hükümlerine göre, işletmelerin indirim, destek, teşvik ve muafiyetlerden yararlanabilmeleri için işletmelerin Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde (“Bölge”) başlatıp sonuçlandırdıkları Ar-Ge veya tasarım projeleri sonucu elde ettikleri teknolojik ürünün üretilmesi için gerekli yatırımı, Bölge içerisinde yapmalarının gerektiği düzenlemeleri ile karşılaşmaktayız.
İlgili kanunlar ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği, bölge dışında çalışma izni de vermekte; girişimcilere, Bölge’de yürütülen proje ile ilgili olarak belirli oranlarda ve belirli şartlar altında Bölge dışında çalışma şansı da tanımaktadır. Bunun gerçekleşebilmesi için ise, dışarıda yapılacak çalışmanın proje ile ilgisi, bölge dışında geçirilmesi gereken sürelerin incelenmesi, dışarıda bulunacak personelin nitelikleri, bu niteliğe göre çalışma süreleri, sürenin uygunluğu, Bölge dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerin yüzde yüzünü aşmaması gibi hususların değerlendirilerek uygun bulunması, Bölge yönetici şirketinin onayının alınması ve Bakanlığın bilgilendirilmesi gibi şartların gerçekleşmesi gerekmektedir.
Aksi halde, girişimci, tanınan gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanamayacaktır. Aynı şekilde Bölge yönetici şirketinin onayı ile Bölge dışında geçirilen sürenin Bölgede yürütülen görevle ilgili olmadığı tespit edilirse, ilgili işletme/ girişimci ziyaa uğratılan vergi (vergilendirme ile ilgili ödevlerin zamanında yerine getirilmemesi veya eksik yerine getirmesi, bu nedenle verginin eksik tahakkuk ettirilmesi veya zamanında tahakkuk ettirilmemesi) ve buna ilişkin cezalardan sorumlu olacaktır.
17 Nisan 2020 tarih ve 31102 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 7244 sayılı “Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 2. maddesi ile 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında getirilen düzenlemeler ile Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde yürütülen faaliyetlerin Ar-Ge ve tasarım merkezleri dışında da, aynı zamanda Bölge sınırları içinde yürütülen faaliyetlerin Bölge dışında da yürütülmesine imkan tanınmıştır.
Bu hüküm, 11 Mart 2020 tarihinden itibaren dört ay süreyle sınırlı olmak üzere uygulanacak ve izin, Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından verilebilecektir. Bakan izninden sonra, 5746 sayılı Kanun ile 4691 sayılı Kanun kapsamındaki indirim, istisna, destek ve teşviklerden yararlanmaya devam edilebilecektir, ancak bunun için de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bilgilendirilmesi gerekmektedir. Bu dört aylık süre bittiğinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanı’nın üç aya kadar bu süreyi uzatması mümkündür.
Yapılan düzenlemeden anlaşılan o ki, Covid19 pandemisinin etkileri nedeniyle teknoloji geliştirme bölgeleri dışında da çalışılmasının koşulları geçici bir süreliğine yumuşatılmış, yönetici şirket onayı kaldırılmış ve uzaktan çalışma mümkün hale getirilmiştir.
Yine tekrarlayalım ki, girişimciler bu kapsamda yapacakları dışarıdan çalışma ile, mevzuat ile kendilerine tanınan indirim, destek, teşvik ve muafiyetlere yine hak kazanacaklar ve -en azından şu anki tabloda- dört ay süreyle (Bakanlık süre uzatımına karar verirse ek üç ay daha) bu yararlanma sürecektir.
Sağlıklı günler uzak olmasın.
